اگزمای تماسی

در اگزمای تماسی، پوست در اثر تماس با مواد مختلف دچار قرمزی ،تورم و تاول می شود. تاول ها ممکن است پاره شده  و از خود دلمه و پوسته برجای بگذارند. بعد از مدتی  پوست درگیر ممکن است تیره تر شده و حالت چرم مانند و چروکیده به خود بگیرد. اگزمای تماسی دو نوع  است:

۱- آلرژیک ۲- تحریکی

 در نوع آلرژیک فرد به مرور زمان نسبت به برخی از مواد حساسیت پیدا می کند. در صورتی که در نوع تحریکی پوست فرد بلافاصله در تماس با اسیدها، حلال ها، قلیاها و صابون های قوی و مواد شوینده به نام  مواد آزارنده (Irritants) تحریک  می شود. بعضی مواد شیمیایی می توانند هر دو حالت اگزمای تماسی تحریکی و یا  آلرژیک را ایجاد کنند.

یافتن عامل اگزمای تماسی

معمولاً متخصصین آلرژی و بیمار درباره موادی که در خانه و یا در محل کار با پوست فرد در تماس است ، بحث می کنند تا عامل آلرژی شناسایی شود. گاهی برای شناسایی ممکن است نیاز به انجام تستهای پوستی برچسب (Patch Test) باشد . این آزمایش راهی آسان و بی خطر برای تشخیص حساسیت های تماسی می باشد. از مواد شایع حساسیت زا می توان به  نیکل، لاتکس، سیمان، چرم، بعضی داروهای موضعی، نگاهدارنده های موجود در کرم ها و لوازم آرایش، رنگها، مواد معطر، پیچک سمی، بلوط سمی اشاره کرد.

حساسیت به نیکل

نیکل در تعداد زیادی از مواد فلزی وجود دارد. در فلزات با  روکش کروم ،نیکل به مقدار لازم برای ایجاد واکنش وجود دارد. ولی نیکل موجود در ظروف استیل به علت وجود پیوندهای بسیار محکم آن با سایر فلزات، احتمال بروز واکنش اگزمای تماسی در افرادی که به نیکل حساسند، بسیار کم می کند. گوشواره های حاوی مواد نیکل دار هم می توانند باعث ایجاد مشکل پوستی در گوش شوند . گیره های ساخته شده از نیکل در لباس ها از قبیل سگکها، زیپ ها، دکمه ها و کلیپس ها نیز می توانند باعث ایجاد حساسیت شوند.

حساسیت به لاتکس

مواد لاستیکی اغلب باعث ایجاد اگزمای تماسی می شوند. این حالات بخصوص در افرادی که دستکش های تنگ و چسبان لاستیکی (نظیر دستکش های پزشکی لاتکس د ار) می پوشند ایجاد می شود. در این گونه مواقع بایستی از دستکش های ساخته شده از وینیل یا سایر مواد مصنوعی استفاده کرد.

لاتکس موجود در دستکش ها همچنین می تواند باعث واکنش های حساسیتی فوری از قبیل سوزش، خارش و کهیر در محل تماس با لاتکس شود. حتی ممکن است پس از تماس با لاتکس خارش و آبریزش از چشم ها و بندرت تنگی نفس نیز رخ دهد. وجود لاستیک در لباس های زیر بانوان نیز موجب ایجاد حساسیت های پوستی تماسی در محل تماس لباس می شود.

اغلب اگزماهای تماسی ناشی از کفش ها بدلیل مواد تشکیل دهنده لاستیکی که در ساختار کفش بکار رفته پدید می آید. ولی چسب های به کار رفته در کفش هم می توانند باعث ایجاد مشکل شود.

حساسیت به رنگ مو

اکثر افراد می توانند بدون هیچ مشکلی، موی خود را رنگ کنند. با این حال، برخی افراد نسبت به پارافنیلن دی آمین (PPD) حساسیت دارند. این ماده در رنگ موهای دائمی به همراه سایر مواد شیمیایی (نظیر پراکسیدها) وجود دارد.

کسانی که به PPD حساسیت دارند هرگز نباید از رنگ موی دائمی استفاده کنند. در حدود ۴/۱ افراد حساس به PPD نسبت به مواد موجود در رنگ نیمه دائمی هم حساسند. قبل از استفاده از هرگونه رنگ مویی از توصیه های داخل جعبه آن برای انجام یک تست حساسیت پوستی پیروی کنید. خیلی از کسانی که به PPD حساسند می توانند از رنگ موهای موقتی برای رنگ کردن مو استفاده کنند.

گرچه رنگ های PPD به ندرت در لباس ها استفاده می شوند، ولی از سایر رنگ هایی که با PPD واکنش متقابل نشان می دهند، به وفور برای رنگ کردن لباس ها استفاده می شود. در نتیجه بعضی از افراد حساس به PPD نمی توانند لباس های تیره بپوشند و بایستی از رنگ های روشن لباس استفاده کنند.

حساسیت به فرآورده های آرایشی- بهداشتی

عطرها و مواد آرایشی می توانند باعث ایجاد واکنش های حساسیت تماسی شوند. در برخی از افراد این حساسیت به مواد شیمیایی خود عطرها می باشد. در حالی که در برخی دیگر به مواد شیمیایی نگهدارنده که به منظور جلوگیری از فساد شدن این گونه فرآورده ها بکار می روند حساسند. این افراد باید از فرآورده های بدون عطر استفاده کنند.

حساسیت به کرومات ها

کرومات در سیمان، چرم، کبریت، رنگ ها و مواد ضد زنگ وجود دارد. اگزمای تماسی به کروم در مشاغلی که در ارتباط با اتومبیل، جوشکاری، ریخته گری، بتون ریزی، صنایع راه آهن و صنایع ترمیمی ساختمان شایع است. از کرومات ها برای رنگ کردن چرم در صنعت  ساخت کفش و لباس هم استفاده می شود. اگزمای ناشی از کفش ممکن است متعاقب پوشیدن کفش هایی که از چرم محتوی کرومات ساخته شده اند، پدیدار شود. این افراد باید از کفش هایی استفاده کنند که در رنگ آمیزی چرم آنها به جای کرومات از مواد گیاهی استفاده شده باشد. برخی از کبریت ها نیز حاوی کرومات هستند. کبریت خاموش، دود ناشی از کبریت روشن شده و سر سوخته کبریت هم می توانند موجب بروز حساسیت شوند.

حساسیت به پیچک سمی و گیاهان هم خانواده با آن

در این نوع از حساسیت تماسی، گیاهی مثل پیچک سمی و بلوط سمی مسئول اگزما است. واکنش پدید آمده شبیه با سایر انواع این گونه واکنش هاست. معمولاً خطی از تاول های کوچک در محل تماس با گیاهان بر روی پوست بیمار ایجاد می شود. بیماران حساس به این گیاهان سمی معمولاً نسبت به فرآورده های روغنی این گیاهان نیز حساس هستند.